Choroby zbóż – rodzaje

Choroby zbóż są często wynikiem niewłaściwej pielęgnacji lub nieprawidłowego stosowania nawozów. Zboża są bardzo wrażliwe na niedobory i nadmiary niektórych pierwiastków, czemu można łatwo zapobiec poprzez prawidłowe stosowanie nawozów. Do najczęściej występujących w Polsce zbóż należą: pszenica, jęczmień, owies i żyto. Na dużą skalę uprawia się jednak również inne zboża, takie jak orkisz, pszenżyto i gryka.

Zboża i choroby

Najczęściej występujące w Polsce choroby zbóż mogą stanowić poważny problem dla rolników. Wystąpienie infekcji nie oznacza jednak, że cała uprawa jest spisana na straty. Sklepy rolnicze oferują szeroki wybór środków, które pomagają leczyć i zapobiegać występowaniu najczęstszych chorób. Przy odpowiedniej pielęgnacji i stosowaniu skutecznych substancji rolnik może być pewien, że jego uprawy nie zostaną zaatakowane przez infekcję.

Najczęstsze choroby zbóż występujące w Polsce to:

Chloroza – żółknięcie liści, które może wystąpić z powodu niedostatecznego zaopatrzenia w żelazo i/lub słabej gleby.

Zgorzel – choroba, która powoduje brązowe lub czarne zabarwienie powierzchni ziaren. Wywołuje ją grzyb Piricularia oryzae. Infekcja szybko się rozprzestrzenia, dlatego zaleca się rolnikom wykonanie zabiegu na całym polu przed wystąpieniem objawów.

Zaraza łodyg – choroba grzybowa, która powoduje brązowienie i więdnięcie łodyg, a także przedwczesną defoliację. W przypadku zarazy łodygowej zaleca się rolnikom stosowanie fungicydów przed wystąpieniem objawów na roślinie. 

Do najgroźniejszych chorób zbóż należą:

– Mączniak prawdziwy zbóż. Poraża on głównie pszenicę, która jest podstawą upraw zbóż w Polsce. Ofiarą tej choroby pada również pszenżyto i żyto. Choroba występuje najczęściej w chłodnym i wilgotnym klimacie i pojawia się głównie wiosną i jesienią. Infekcja najlepiej rozwija się w temperaturze 18-20 stopni i wilgotności 80 procent. Jej skutkiem może być utrata nawet 50 procent plonu.

– Rdza. Dotyka głównie pszenicę, ale dość często jej ofiarą pada również żyto. Infekcja rozwija się najlepiej, gdy w okresie kwitnienia lub w czasie zbiorów jest dużo deszczu. Wytwarza zarodniki, które atakują młode liście i zmieniają je w czerwone lub brązowe, a na nich pojawiają się małe krostki. Jeśli temperatura stanie się zbyt wysoka, wówczas zarodniki te mogą powodować uszkodzenia także na dojrzałych roślinach. Efektem mogą być znaczne straty w plonie – nawet 30% zmniejszenie jego masy

Choroba zbóż to termin, który odnosi się do wszelkich infekcji zbóż, czyli roślin należących do rodziny Gramineae. Należą do nich pszenica, owies i jęczmień. Choroby zbóż mogą być wywoływane przez grzyby, bakterie i wirusy. Najczęściej występującymi w Polsce chorobami zbóż są rdze i mączniaki. 

Pszenica jest jednym z najważniejszych zbóż w Polsce. Ma wysoką wartość odżywczą, jest źródłem białka, witamin i składników mineralnych. Może być wykorzystywana do wielu celów – jako pokarm dla ludzi, pasza dla zwierząt oraz jako surowiec do procesów przemysłowych.

Pszenica jest podatna na różne choroby, które mogą mieć negatywny wpływ na jej produkcję. Do najczęściej występujących chorób należą:

Rdza źdźbłowa (Puccinia recondita tritici) – choroba ta występuje na roślinach pszenicy w okresie kwitnienia. Wywołuje ją kilka gatunków grzybów, które infekują tkankę łodygową rośliny i powodują chlorozę lub nekrozę liści. Skutkuje to stratami roślin nawet do 50%!

Pryszczarek pospolity (Tilletia caries tritici) – pryszczarek pospolity poraża rośliny pszenicy w czasie kwitnienia i powoduje duże straty w plonie z powodu zahamowania wzrostu lub bezpłodności ziarniaków.

Zaraza bakteryjna (Xanthomonas axonopodis pv. graminis f sp.) – ta choroba bakteryjna powoduje chlorozę na liściach i łodygach roślin pszenicy w czasie kwitnienia, ale nie wpływa znacząco na jakość ziarna i plon.