Rzepak – efektywne wykorzystanie azotu
Rzepak jest jedną z najbardziej wymagających roślin uprawnych i ogólnie dobrze reaguje na nawożenie azotem. Stosowanie odpowiedniej odmiany, technik uprawy i ochrony na potrzeby tej rośliny jest również bardzo ważne dla uzyskania wyższych plonów. Najważniejszym makroskładnikiem, który pomaga zwiększyć plony, jest azot.
Skutecznym sposobem poprawy efektywności wykorzystania azotu przez rzepak jest odpowiednie dostosowanie terminu siewu i odmiany. Najlepsze terminy siewu rzepaku to 15-30 września. Nawożenie azotem powinno być dostosowane do przewidywanego czasu przeżycia zimy. Najlepiej rozprowadzić dawkę nawozu równomiernie na powierzchni gleby bez smug. Zwiększenie poziomu azotu w olejach jest wyzwaniem dla hodowców, któremu można sprostać poprzez zwiększenie wykorzystania roślin nawozowych i technik uprawy gleby.
Biorąc pod uwagę, że ilość zastosowanego nawozu jest bezpośrednio związana z plonem, przeciętnie ilość zastosowanego nawozu, zwiększenie ilości zastosowanego nawozu powoduje proporcjonalny wzrost plonu. Jednak w miarę wzrostu poziomu nawozów azotowych z poziomów umiarkowanych do wysokich, przyrost plonu na jednostkę wzrostu nawozu malał, aż osiągnął punkt, w którym dalsze zwiększanie stosowania nawozów nie zwiększało plonu.
Rzepak jest bardzo dobrym akumulatorem azotu i bardzo efektywnie wykorzystuje azot w glebie. Przeciętnie rzepak zużywa prawie 70% całkowitego zużycia azotu.
Jakie są powody stosowania nawozu azotowego?
Azot jest jednym z głównych determinantów plonu rzepaku. Dotkliwość wpływu jej dostępności na wzrost, wynik i masę ziarniaków zależy od wielu czynników. Właściwy dobór lub modyfikacja niektórych z nich może kilkakrotnie zwiększyć efektywność wykorzystania azotu przez rośliny.
Możliwości plonowania rzepaku są mocno ograniczone przez azot. Krytyczny poziom tego pierwiastka w suchej masie roślin wynosi 8,5%. Niskie plony z powodu niskiej dostępności azotu mogą być spowodowane słabą dostępnością azotu lub formami fizycznymi i chemicznymi w glebie. W warunkach umiarkowanych zasobów azotanów (200-300 kg/ha) wzrost plonu w wyniku stosowania dodatkowych źródeł azotu jest zwykle niewielki (1-2c/5 sm). Jednocześnie stosowanie nawozów może w ogóle nie wpływać na plony. Dlatego należy sprawdzić, czy nie występują w niej składniki odżywcze nieazotowe, które ograniczają wzrost i rozwój roślin, takie jak brak wody lub brak ważnych dla rozwoju roślin mikroelementów (niedobór manganu). Nawozy azotowe stosowane przed lub w trakcie sadzenia są mniej podatne na wypłukiwanie i częściej mają kontakt z rzepakiem. Idealnie, gleba powinna łatwo dostarczać 4,5 grama azotu. Jeśli tak nie jest, można rozważyć strategie poprawy wydajności. Azot jest jednym z makroskładników o najsilniejszym działaniu plonującym. Ze względu na duże zapotrzebowanie na ten składnik rzepak ma wysokie wymagania surowcowe. Rosnąc roślina szybko wyczerpuje zasoby azotu w glebie. Jeśli nie zostanie odpowiednio nawożony zimą, najprawdopodobniej nie wytworzy wystarczającej ilości azotu do szybkiego wzrostu wiosną i latem. Zmniejszona dostępność tego składnika odżywczego dla roślin ma często bardzo negatywny wpływ na plon i jego jakość. Nie można do tego dopuścić.
Azot jest najważniejszym składnikiem pokarmowym roślin, zwłaszcza rzepaku. Dlatego plon i jakość tej uprawy zależą od dostępności azotu. Zbyt niskie dawki azotu mogą skutkować niskimi plonami i niską jakością, podczas gdy wysokie dawki azotu mogą zwiększyć koszty produkcji. Dlatego tak ważne jest określenie optymalnego poziomu nawozu azotowego dla rzepaku, aby uzyskać jak największy plon. Ważniejsze jednak jest określenie optymalnych ekonomicznie poziomów nawozów azotowych, biorąc pod uwagę opłacalność produkcji. Jest to poziom pozwalający na uzyskanie najwyższych i opłacalnych ekonomicznie plonów, przy jednostkowym wzroście dającym większe zyski niż jednostkowy koszt zwiększenia zużycia nawozów azotowych.